Tj. Baarda e.a. |
Beschrijving In een zestal artikelen wordt het Thomas-evangelie van verschillende kanten belicht. Tj. Baarda, emeritus hoogleraar Nieuwe Testament, bespreekt de wetenschappelijke kijk op dit vijfde evangelie. Hij doet dit gedegen en vooral kritisch naar mensen die Thomas een al te groot gewicht willen toekennen. Hij vertegenwoordigt daarmee de meer behoudende groep geleerden. De kracht van de bundel ligt in het feit dat tegenstander Jacob Slavenburg in hetzelfde boek zijn visie mag verdedigen. Als historicus hekelt hij de rol van de institutionele kerk in het proces van doorgeven ('verdraaien' aldus Slavenburg) van de oorspronkelijke leer van Jezus. R. van den Broek, emeritus hoogleraar Kerkgeschiedenis, belicht de bekende discussie over het al of niet gnostische karakter van het Thomas-evangelie. De laatste drie bijdragen, van de hand van Esther de Boer (gereformeerd predikant), J. Helderman (emeritus universitair docent Nieuwe Testament) en C. van der Kooi (universitair docent Systematische Theologie) hebben als onderwerp vooral het verschijnsel gnosis en gnostiek in het vroege Christendom waarbij het Thomas-evangelie verder niet meer centraal staat. Het boek is het enige in zijn soort in het Nederlands en biedt een goede kijk op de waardering van het Thomas-evangelie door de hedendaagse theologie. Daarbij komt overigens de eigenlijke inhoud van dit evangelie nauwelijks aan bod. |
Het in 1945 in Nag Hammadi aangetroffen Evangelie van Thomas, dat 114 korte uitspraken van Jezus bevat, leidde tot een nog altijd voortdurende discussie: wanneer ontstond het en behelst het oorspronkelijke woorden van Jezus, onafhankelijk van de bijbelse evangeliën? De consequenties van de antwoorden zijn ingrijpend: in het ene geval was Jezus een wijsheidsleraar, in het andere blijft hij een apocalyptisch profeet. De meeste auteurs van dit boek wijzen elk dualisme bij Jezus af; het oorspronkelijke christendom was volgens hen niet gnostisch. Mede-auteur Slavenburg krijgt er dan ook duchtig van langs: zijn hele theorie berust op de aanvechtbare stelling dat 'Thomas' ouder is dan de bijbelse evangeliën. Wie heeft er nu gelijk? Slavenburg is inderdaad veel te snel in zijn conclusies. Maar even zeker is dat hij, zij het dan vanuit bepaalde vooringenomen standpunten, ten overstaan van een inmiddels wantrouwig geworden publiek meer bijdroeg tot de bekendheid van de Nag-Hammadi-teksten dan vele van zijn geleerde opponenten. Deze waardering ontbreekt in dit overigens veel verhelderende boek.
(Biblion recensie, J. Kleisen.)